Trung tâm Công nghệ sinh học (CNSH)
An Giang có nhiệm vụ chính là tập
trung nghiên cứu các lĩnh vực về khoa học cây trồng, chăn nuôi và thú y, thực
phẩm - dược phẩm và môi trường, nấm ăn và nấm dược liệu, thủy sản và hợp tác
trong và ngoài nước. Với lợi thế về đội ngũ cán bộ có trình độ chuyên môn khá
tốt, đáp ứng các yêu cầu trong từng lĩnh vực nghiên cứu và được trang bị cơ sở
vật chất, thiết bị phục vụ nghiên cứu tương đối hiện đại; Trung tâm CNSH An
Giang đã đạt được một số kết quả trong nghiên cứu nổi bật như sinh sản nhân tạo
giống thủy sản các loại (cá heo, chạch lấu, lươn,…), thực phẩm chức năng và trà
túi lọc từ cây chùm ngây, trà túi lọc đinh lăng, rượu vang thốt nốt, dâu tằm và
sản xuất nấm đông trùng hạ thảo và các sản phẩm từ nấm đông trùng, các sản phẩm
vi sinh, chế phẩm vi sinh, các quy trình canh tác rau màu theo hướng an toàn
sinh học, các loại giống cây bằng hình thức nuôi cấy mô tế bào thực vật…
Đồng thời, Trung tâm
CNSH cũng là nơi ươm tạo các tổ chức, cá nhân có ý
tưởng khoa học công nghệ, kết quả nghiên cứu khoa học công nghệ trong lĩnh vực
nông nghiệp công nghệ cao, công nghệ sinh học thực hiện việc hoàn thiện công
nghệ và sản xuất thử nghiệm sản phẩm.
Bên
cạnh đó việc tăng cường hợp tác với các Viện,
trường, các tổ chức, cá nhân trong và ngoài nước luôn được quan tâm và triển
khai có hiệu quả trong thời gian qua.
I.
Một số kết quả nghiên cứu ứng dụng công nghệ sinh học phục vụ nông nghiệp ứng dụng
công nghệ cao1. Về lĩnh vực
trồng trọtThực hiện Nghị quyết số 09-NQ/TU ngày 27/6/2012 của Tỉnh ủy An Giang về phát triển
nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao tỉnh An Giang giai đoạn 2012 - 2020 và tầm
nhìn đến năm 2030; Trung tâm đã tập trung nghiên cứu về lĩnh vực trồng
trọt nhằm tạo ra các giống cây trông sạch, các quy trình sản xuất các loại cây
trồng, rau màu và cây dược liệu theo hướng an toàn và VietGap phù hợp với tiêu
chuẩn Việt Nam, cụ thể như sau:
- Tập huấn, chuyển giao các tiến bộ kỹ thuật trong canh tác, lai tạo
giống cây trồng cho các cán bộ kỹ thuật và nông dân trong và ngoài tỉnh.
- Nghiên cứu và ứng dụng sản xuất cà chua bi theo hướng an toàn sinh học,
sử dụng chế phẩm vi khuẩn Uchisiro từ đất (Nhật Bản) và chế phẩm vi sinh, phân
trùn quế, giá thể sạch do Trung tâm sản xuất.
- Nghiên cứu chọn tạo giống và quy trình sản xuất dưa leo, khổ qua,… theo
hướng an toàn, sử dụng các chế phẩm có khả năng hòa tan lân, kali và đạm.
- Sưu tập, bảo tồn và xây dựng quy trình nhân giống cây Lan gấm thu thập ở
vùng Thất Sơn tỉnh An Giang.
- Nghiên cứu ứng dụng sản phẩm
Trichoderma
sp trong sản xuất phân hữu cơ và ứng dụng trồng cải xà lách.
- Nghiên cứu thử nghiệm một số quy trình kỹ thuật trong sản xuất rau thủy
canh an toàn.
- Nghiên cứu thử nghiệm một số giống cây rau màu, ăn trái nhằm đánh giá
sự thích nghi với điều kiện của tỉnh An Giang.
2. Về lĩnh vực chăn nuôi và thú yTập trung nghiên cứu phát triển giống
vật nuôi và các sản phẩm phục vụ chăn nuôi nhằm góp phần vào sự tăng trưởng của
ngành chăn nuôi của địa phương, hình thành ngành sản xuất, cung cấp giống chất
lượng cho chăn nuôi tỉnh nhà đạt hiệu quả kinh tế cao và mang tính bền vững.
Bên cạnh đó, Trung tâm cũng tăng cường công tác chuyển giao kỹ thuật đến người
chăn nuôi như công tác lai tạo giống và hướng dẫn kỹ thuật nuôi dưỡng bò tại
huyện Tri Tôn, Tịnh Biên, Chợ Mới và Phú Tân”
nhằm nâng cao trình độ gieo tinh nhân tạo cho cán bộ kỹ thuật tại các huyện, thị,
thành trong tỉnh để cải tạo giống bò cho các địa phương; thay đổi dần nhận thức của người chăn nuôi về hiệu quả của
công tác lai tạo giống thông qua gieo tinh nhân tạo.
3. Về lĩnh vực thủy sảnĐã tiến hành các nghiên cứu và ứng dụng các chế phẩm vi sinh được sản
xuất tại Trung tâm nhằm thử nghiệm khả năng xử lý nước thải trong quá trình
nuôi cá tra, kết quả cho thấy sản phẩm vi sinh của trung tâm mang hiệu quả
trong việc xử lý môi trường nuôi khá tốt. Đồng thời, cũng tiến hành thu thập và
bảo tồn các loài cá quý hiếm như cá Hô, cá Chép, cá Heo, Mè Hôi,… Trong năm
2017 đã nghiên cứu và thử nghiệm hoàn thiện quy trình sinh sản cá heo nhân tạo
và bước đầu đã thành công trong quá trình sinh sản cá chạch lấu nhân tạo.
4. Về lĩnh vực thực phẩm, dược phẩm và môi trườngTiến hành
nghiên cứu và phát triển các sản phẩm từ tự nhiên, cây dược liệu để ứng dụng
trong thực phẩm, dược phẩm. Trong thời gian qua đã đạt nhiều thành tựu trong
nghiên cứu và thương mại hóa một số sản phẩm như thực phẩm chức năng và trà túi
lọc từ cây Chùm ngây; xây dựng quy trình sản xuất thực phẩm chức năng viên nang
từ cây Đinh lăng; nghiên cứu sản xuất các sản phẩm có hoạt tính sinh học từ cây
thốt nốt,… Đặc biệt, đã hoàn thiện quy trình sản xuất rượu vang thốt nốt mang
tính đặc trưng của tỉnh An Giang với nguồn nấm men được phân lập từ cây thốt
nốt. Sản phẩm trà túi lọc đinh lăng, chùm ngây và nước thốt nốt được sản xuất
từ trung tâm công nghệ sinh học tỉnh An Giang đã được thương mại hóa và sản phẩm
đã được đưa vào hệ thống siêu thị Coop-mart trên toàn quốc.
5. Về lĩnh vực nấm ăn và nấm dược liệuNghiên cứu và phát triển các giống nấm ăn và nấm
dược liệu trong và ngoài tỉnh. Trung tâm CNSH đã thu thập và lưu giử khoảng gần
40 giống nấm ăn và nấm dược liệu như nấm vân chi, linh chi, hầu thủ, Mối đen,
Chân dài và đông trùng hạ thảo,… Kết quả nghiên cứu của Trung tâm về nấm ăn và
nấm dược liệu như nghiên cứu và hoàn thiện quy trình sản xuất nấm đông trùng hạ
thảo trên cơ chất nhân tạo và kí chủ nhộng tằm; nghiên cứu trồng thử nghiệm nấm
hầu thủ và nấm hương chịu nhiệt,… Đồng thời, nghiên cứu thử nghiệm và tao các
sản phẩm từ nấm ăn và nấm dược liệu cũng được tiến hành thương mại hóa với các
hình thức như trà túi lọc, sản phẩm rượu, nấm tươi và nấm khô,….
6. Về lĩnh vực nuôi cấy mô tế bào thực vậtTập trung nghiên cứu, sưu tập, bảo tồn nguồn gen,
cây dược liệu và phát triển các sản phẩm từ thực vật dựa trên kỹ thuật nuôi cấy
tế bào đạt được một số kết quả như quy trình nhân giống và chăm sóc cây cúc đại
đóa và pha lê; quy trình nhân giống Lan gấm, lan Mokara; Quy trình nhân giống
các cây nghệ, ngãi và Hoa chuông, khóm, huệ trắng,… Song song đó, cũng tiến
hành sưu tập các cây dược liệu quý hiếm và tiến hành công tác bảo tồn nguồn
gene làm tiền đề cho việc chọn tạo giống cây trồng trong tương lai. Cùng với sự
phát triển của công nghệ 4.0; đơn vị cũng tiến hành nghiên cứu thử nghiệm các
hệ thống chiếu sáng ở các bước song khác nhau, hệ thống nuôi cấy ngập chìm tạm
thời, hệ thống nuôi cấy quang dưỡng trong quá trình nuôi cấy tế bào thực vật
nhằm giảm bớt chi phí sản xuất, nâng cao chất lượng và sản lượng cây mô.
7. Về lĩnh vực hợp tác quốc tếBên cạnh, nghiên cứu và hợp tác với các Viện, Trường
và trung tâm trong nước, Trung tâm CNSH luôn quan tâm đến công tác hợp tác với
các tổ chức quốc tế là các Viện, Trường và các công ty và đã đạt được một số
kết quả như:
- Công ty
Joint Grass Roots Fukuoka (JGRF) - Nhật Bản, Hợp tác về “Thực nghiệm canh tác
hữu cơ một số giống cây ăn trái từ Nhật Bản (như: cam, quýt, kiwi, bạch quả,
sung,…)”.
- Công ty
Hagihara - Nhật Bản, Hợp tác về trồng thử nghiệm dưa lưới và thử nghiệm sản
xuất theo mô hình an toàn từ theo chuyên gia Nhật Bản.
- Công ty
Daimasa Engineering - Nhật Bản, Hợp tác nghiên cứu, triển khai các mô hình, dự
án về năng lượng xanh, chế phẩm sinh học,...
- Trường ĐH
RMIT - Úc: Hợp tác nghiên cứu khoa học; Hỗ trợ nâng cao trình độ chuyên môn và
ngoại ngữ cho viên chức TT CNSH.
- Hơp tác với
Thụy Điển trong dự án “Thực hiện kế hoạch hành động vì một tỉnh An Giang phát
triển bền vững giai đoạn 2018 - 2020”.
- Hợp tác với
các tổ chức và doanh nghiệp của Israel trong việc đưa các bộ kỹ thuật sang học
tập kinh nghiệm trong công tác sản xuất nông nghiệp công nghệ cao,…
II.
Một số kết quả nghiên cứu về đề tài, dự án ứng dụng công nghệ sinh học phục vụ
nông nghiệp công nghệ caoAn Giang từ lâu
rất nổi tiếng với hàng ngàn cây dược liệu quí tại vùng Thất Sơn, tuy nhiên việc
nghiên cứu để có cơ sở khoa học đánh giá lại hiệu quả của các loại cây dược liệu
này; vì thế trong thời gian qua Trung tâm cũng đã tập trung vào một số nghiên cứu
về cây dược liệu như sau:
- Nghiên cứu quy trình nuôi trồng và đánh giá hoạt
tính sinh học của các giống Lan Gấm (
Anoectochilus
sp.) phát triển tại vùng Thất Sơn, tỉnh An Giang.
- Nghiên cứu
phát triển các chế phẩm có tác dụng hỗ trợ điều trị bệnh từ hoa Thốt Nốt (
Borassus flabellifer L.) tại An Giang.
- Nghiên cứu
đánh giá tác dụng và hiện đại hóa bài thuốc của lương y Trần Quang Trung từ nguồn
dược liệu tỉnh An Giang.
- Nghiên cứu
xây dựng quy trình sản xuất, chế biến và tạo sản phẩm đặc sản từ cây huyền (
Tacca leontopetaloides (Linnaeus Kuntze)
tỉnh An Giang.
- Nghiên cứu phát triển chế phẩm có tác dụng
hỗ trợ điều trị từ cây Ngải đen, tỉnh An Giang.
- Nghiên cứu qui trình sản xuất thực phẩm chức năng từ thân rễ cây Ngải
trắng (
Curcuma aromatica).
- Nghiên cứu xây dựng quy trình trồng, chế biến và tạo sản phẩm đặc sản
từ cây huyền tinh (
Tacca leontopetaloides
(L.) Kuntze, Taccaceae) tại tỉnh An Giang.
Ngoài ra Trung
tâm cũng thực hiện một số nghiên cứu khác về công tác bảo tồn, nhân giống cây
trồng và vật nuôi đặc trưng của tỉnh.
Nguyễn Công Kha